Şehirlerin ismi

*Van

Van'ı Asur kraliçesi Semiramis kurdu. Bundan dolayı şehre "Şahmirankent" adı
verildi. Daha sonra Persler döneminde buraya Van adında bir vali geldi ve
şehri bayındır hale getirdiğinden şehre onun adı verildi.

Uşak

Çocuk veya genç adının halk dilinden söylenişidir. Bazı rivayetlere göre ise
uşak (ayınla söylenişi) kelimesinin aşık kelimesinden geldiği söylenmiştir.

Urfa

Eski adı "Orhoe veya Orhai"dir. Dah sonra Araplar tarafından "R"ya
çevrilmiştir. Bir diğer rivayete göre ise Kürtçeden gelmekte olup R yani
güneş demektir. Şehir Babil hükümdarı Ramis-Nemrut tarafından kuruldu.

Tekirdağ

Adını, kıyı boyunca uzanan Tekirdağlarından almıştır.

Tokat

Eski adı "Komana Pontika"idi. Tokat adının Pontika adının halk arasından
değişmiş şeklidir.

Trabzon

"Trapezus" sözcüğünden gelir. Anlamı dörtköşe'dir.

Tunceli

Burada bazı maden yataklarının bulunmasından dolayı şehre Tunceli adı
verilmiştir. Yani tunçülkesi demektir.

Sakarya

Adını sınırları içinden geçen Sakarya nehrinden alır

Samsun

Eski adı "Amisos"dur. Samsun ismi bu kelimenin halk arasından
değiştirilmesidir.

Sivas

Adının nereden geldiği konusunda her hangi bir kayda rastlanmamıştır.

Siirt

Siirt adının Keldani aslından geldiği ve şehir anlamına geldiği söylenir.
Diğer bir rivayete göre ise Sert kelimesinin bozulmuş şeklidir.

Rize

Kafkas kökenli bir kelime olduğu sanılmaktadır.

Ordu

Eski adı "Kotyora"dır. Halk tarafından bu isim değişikliğe uğramıştır.

Niğde

İlkçağda bölgede Nagdoslular adlı bir kavim yaşadığından bu şehre isimlerini
vermişler. Arap kaynakları şehre "Nekide veya Nikde" demişlerdir. Halk ise
şehre Niğde adını vermiştir.

Nevşehir

Onsekizinci yüzyıla kadar şehir bir köydü ve adı "Muşkara" idi. Daha sonra
Nevşehirli Damat İbrahim Paşa köyünü geliştirdi ve yeni şehir anlamında
Nevşehir adını verdi.

Malatya

Hititler döneminde buranın adı "Meliddu"dur. Halk tarafından Malatya olarak
değişmiştir.

Manisa

Yunanca Magnesya'dan gelmiştir. Türkler burayı alınca Manisa olarak şehrin
ismini değiştirdiler.

Mardin

Mardin adı Süryanice'de Marde'den geldiği rivayet edilir. Romalılar "Maride"
Araplar ise "Mardin" adını vermişlerdir. Diğer bir rivayet göre ise
kürtçedeki Mer-din yani erkek, yiğit -görmek kelimesinden geldiği
söylenmiştir.

Muğla

Eski adı "Mobolla"'dır. Türkler buraya daha sonra Muğla demişlerdir.

Muş

Bir rivayete göre süryanice'deki suyu bol anlamınaglene Muşa'dan diğer bir
rivayete göre ise Şehrin kurucusu "Muşet'den gelmiştir

Karaman

İlk ismi Laranda'dır. Selçuklu ve Osmanlılarda ki ismi Larende idi.
Karamanoğulları nın başkenti olduğundan buraya daha sonra Karaman adı
verildi.

Kahramanmaraş

Asıl adı Markasi'dir. Halk dilinde Maraş olarak değişmiştir. Kurtuluş
savaşında Fransızlara karşı şehirlerini kahramanca savunduklarından meclis
tarafından ll Şubat 1922'de kahraman ünvanı verildi.

Kars

MÖ: 130-127 yılında buraya yerleşen Karsak oymağından dolayı şehre kars adı
verilmiştir. Kars kelimesinin anlamı ise deve ya da koyun yününden yapılan
elbise veya şal kuşağı anlamınagelir.

Kastamonu

Şehrin eski adı "Tumana"dır. Buraya daha sonra Gas-Gas isimli bir kavim
yerleşti. İşte Kastamonu Gas ve Tuman'ın birleşmesinden meydana gelmiştir.

Kayseri

Romalılar Mazaka adlı şehri alınca buraya Kaysarea adını verdiler. Yani
İmparator şehri anlamınagelir. Daha sonra Kayseri olarak halk arasında
yayıldı

Kırşehir

Kır ve Şehir kelimesinin birleşmesinden oluşmuştur.

Kocaeli

Orhan gazi döneminde bu bölgeyi feth eden Akçakoca isimli komutandan dolayı
buraya Kocaeli denildi.

Konya

İsa'dan önce 47-50 ve 53 yıllarında Hıristiyan azizlerinden St. Paul burayı
ziyaret etti ve şehir önemli bir dinsel merkez olarak gelişti. Bu nedenle
Hıristiyanlar ona, "İsa'nın tasviri" anlamınagelen "ikonyum" adını
verdiler. Abbasiler burayı alınca "Kuniye'ye" çevirdiler. Türkler bu ismi
Konya olarak değiştirdi.

Kütahya

Frigler buraya "Katyasiyum veya Katiation" adını vermişlerdir. Daha sonra
yöre halkı buraya Kütahya demiştir

İstanbul

MÖ. 658 yılında Megara kralı Byzas tarafından kurulduğundan bu şehre
kurucusundan dolayı Bizantion adı verilmiştir.
Roma imparatoro Marcus Avrelius döneminde imparatorun manevi babasının
adıyla "Antion" olarak anıldı.
Bizans İmparatoru Konstantin bu şehri yeniden kurunca buraya kendi adını
verdi. Şehre "Konstantin veya Konstanpolis" adı verildi. Araplar
"Kostantiniye, Romalılar Konstantinopolis" demişlerdir. Daha sonra bu ismin
kısaltılmış şekli olan "Stin-polis" deyimi kullanıldı. İşte İstanbul bu
"Stin-Polis" şehrinden türetildi.
Türkler burayı alınca Müslüman şehir anlamında "İslambol" adını verdiler.
Fakat daha sonra İstanbul olarak değiştirildi.

İzmir

Şehrin asıl adı "Smyrna"dır. İzmir kelimesi smyrna'nın halk arasındaki
kullanış şeklidir. Homeros destanlarında bu kent ismini Kıbrıs Kralı
Kinyras'ın kızı Smyra'dan alır ve tanrıça Artemis İzmirli'dir. Kimi
kaynaklara göre de, İzmir şehrini ilk kuran Hititler değil, Amazonlar'dır.
(Hititler de buraya Navlühun adını vermişlerdir.

Gaziantep

Şehrin eski adı Ayıntab'dır. Kelime anlamı, pınarın gözü demektir. Halk bunu
Antep olarak değiştirmiştir. Halk Kurtuluş savaşında Fransızlara karşı
başarılı bir savaş verince 6 Şubat 1921'de çıkartılan bir yasayla Gazi
ünvanı verildi.

Gümüşhane

Burada daha önceleri gümüş madenleri olduğundan, bu şehre Gümüşhane
denilmiştir

Edirne

Romalılar döneminde imparator Hadrianus tarafından kurulduğu için şehir
"Hadrianopolis" dını alır. Hadrianus'un şehri anlamınagelen bu sözcük,
sonradan değşimlere uğra¤¤¤¤¤ Edirne halini aldı.

Elazığ

1834 yılında Mezra denilen yerde kuruldu.1862 yılında buraya o sıradaki
padişah Abdülaziz'in onuruna "Mamuretülaziz" adı verildi. Bu ismi uzun bulan
halk onu Elaziz olarak kısalttı. 1937 yılında Elazığ'a çevrildi.

Elazığ

Erzincan ovasından adını alır. Ezirgan diye halk tarafından söylenir.
Buranın eski adı Eriza'dır.

Erzurum

Ardı Rum kelimesinden gelir. Yani Rum toprağı demektir. Diğer bir rivayete
göre de Selçuklular buraya Erzen-Rum demişlerdir. Erzen darı demektir. Şehir
o zamanlar bir tahıl ambarı olarak kullanılmıştır.

Eskişehir

Eski adı Doylaion'dur. 1080 yılında Türkler burayı ele geçirdi. 1175 yılında
burasını Bizans geri aldı. Kılıçarslan bu şehri daha sonra geri alınca, ona
"Bizim eski Şehrimiz" anlamınagelen Eski Şehir adını verdi.

Diyarbakır

Bakır ülkesi anlamınagelmektedir. Bu ismin kaynağı Diyar-ı Bekir'dir.
Bekir'in memleketi anlamınagelir. Bunun nedeni de Bekir b. Va'il adlı Arap
göçebe boyunun buraya yrleşmiş olmasından kaynaklanır. Diyarbakır'ın eski
adı Amid veya Amed'dir. Gelen veya bizim anlamınagelir. Dede Korkut
kitabında Amid'e Hamid de denilmiştir.

Denizli

Deniz-ili kelimelerinin birleşmesinden oluşmuştur. İl eski Türkçe'de ülke,
memleket anlamınagelir. Yani deniz memleketi denilir.Bir diğer rivayete
göre de kelimenin aslı domuz-ili'dir. Bu da bölgede domuz çokluğundan
kaynaklanmaktadı r.

Çanakkale

Marmara ve Ege denizlerini birleştiren Boğaz'daki şehir ve kasabaların en
büyüğü ve il merkezidir. Boğazın doğu kıyısında ve en dar yerinde
kurulmuştur. Burada denizini şekli tıpkı bir çanağı andırır. Bugünkü ismini
buradan alır.

Çankırı

İlkçağda "Gangra" kalesinin eteğinde kuruldu. İsmini Gangra kalesinden alan
Çankırı'ya yakın zamana kadar Çangırı ve Çenğiri deniliyordu.

Çorum

Rivayete göre Çoğurum kelimesinden türetilmiştir. Bu da bölgede zamanında
Rumların çoğunluğu oluşturmasından kaynaklanmaktadı r.

BURSA

Eski çağlardaki Bitinya bölgesinin başkentidir. Buraya kurucusu Bitinya
kralı Prusias'ın adı verildi. (MÖ:ll.yüzyıl)

BURDUR

Eski adı Askaniya'dır. İsmini yanında kurulmuş olduğu Burdur gölünden alır.

BOLU

Önceleri Bithynion Romalılar döneminde ise Claudiopolis adı verildi. Türkler
burayı alınca Claudiopolis sözcüğünü kısaltıp sadece polis dediler. Daha
sonra bu da halk dilinde değişerek Bolu oldu.

BİTLİS

Kimi tarihçilere göre, "Bageş" ya da "Pagiş" sözcüklerinden türemiştir.
Kimilerine göre de Büyük İskender'in komutanı "Lis" ya da "Badlis" burada
bir kale kurmuş. Bitlis sözcüğü bu komutanın isminden kaynaklanıyormuş .

BİNGÖL

Buradaki bir çok göllerden dolayı bu isim kendisine verildi.

BİLECİK

Bizanslılar döneminde burada Bilekoma adlı bir kale vardı. Osman bey burayı
alınca bu adı Bilecik olarak adını verdi.

BAYBURT

Eldeki kaynaklara göre kasabanın ortaçağdaki adı "Paypert" ya da "Pepert"
idi. Bayburt adı buradan gelmektedir.

BALIKESİR

Şehrin adının eski hisar anlamınagelen Paleokastio' dan türediği
sanılmaktadır. Halk arasında dolaşan bir söylentiye göre de balı çok
anlamınagelir. Çünkü Kesir Arapça'da çok anlamınagelmektedir

AĞRI

İsmi sınırları içindeki "Ararat" dağından alır. Çok eski çağlarda yeryüzü
korkunç bir su baskınınına uğradı.(Nuh Tufanı) Nuh peygamber bütün
canılardan bir çifti alarak bir gemiye bindirdi. Gemi Cudi (İslam
kaynaklarına göre) (Hristiyan kaynaklarına göre de Ararat - Ağrı) dağına
kondu. Ararat, önce aran sonra da Ağrı adını aldı.

AKSARAY

Selçuklu Sultanı İzzettin Kılıçarslan, şehirde cami, medrese, kümbetler ve
büyük ve beyaz bir saray yaptırdı. Şelir "Aksaray" adını işte bu beyaz
saraydan aldı.

AMASYA

Amasya şehrini tarihçi Strabon'a göre Amazon karalı Amasis kurdu ve ona
Amasis kenti anlamınagelen "Amasesia" ismini verdi.

AYDIN

İlk olarak Argoslar tarafından kuruldu. Anadolu beylerinden Aydınoğlu Mehmet
bey'den aldı. Aydın, Mehmet beyin babasının ismidir.

ARTVİN

İskitler tarafından kuruldu. Artvin sözü iskitçe'dir.

ANTALYA

MÖ ll.ci yüzyılda Bergama karalı Attalos ll tarafından kuruldu. Şehir
önceleri ismini kurucusundan aldı ve Attaleia adıyla anıldı. Daha sonra bu
isim Adalia, Antalia ve en son Antalya şekline dönüştü.

ANKARA

İslam kaynaklarında Ankara'nın adı Enguru olarak geçer. Kimilerine göre
Ankara sözü Farsça "Üzüm" anlamına gelen Engür'den, ya da Yunanca'da Koruk
anlamına gelen"Aguirada' dan türemiştir.
Bazılarına Hint-Avrupa dillerindeki "Eğmek" anlamına gelen Ank ya da
Sankskritçe de; "Kıvrıntı",, anlamına gelen ankaba'dan veya Latince'den
çengel anlamına gelen uncus'dan türediği ileri sürülmektedir. Frig dilinde
Ank "engebeli, karışık arazi anlamın agelir." Şehrin diğer isimleri; Ankyra,
Ankura, Ankuria, Angur, Engürlü, Engürüye, Angare, Angera, Ancora, Ancora ve
son olarak Ankara şeklini almıştır.

ANTAKYA

MÖ 300 yıllarında Makedonya Kralı Seleukoz bu yörede Antakya'yı kurdu ve
şehre babasının ismi olan Antiokhia adını verdi. Zamanla büyüyen kent,
başkent halini aldı.

AFYONKARAHİSAR

Afyon türkülerinde sık sık "Hisar" sözcüğü geçer. "Hisarın bedenleri çevirin
gidenleri" Bu hisar sözcüğünün Afyon türkülerinde sık sık yinelenmesi
nedensiz değildir. Eski adı Akroenos olan şehri Selçuklular uzun süren bir
kuşatmadan sonra ele geçirdiler. "Hisar" kuşatma anlamına gelir. Acılarla
elde edilen yere "Karahisar" dediler ve orada, kara taşlardan bir kale
kurdular. Onaltıncı yüzyılda bölgede afyon yetiştirlmeye başlayınca,
Karahisar'ın başına bir de Afyon eklendi ve şehir "Afyonkarahisar" adını
aldı.

ADAPAZARI

Bu ilimize Adapazarlılar kasaca Ada der. Çünkü Sakarya ve Çark suyu arasında
yer alan şehir, tıpkı bir adayı andırır. "Pazar sözüne gelince: Burası
onyedinci yüzyılda yörenin Pazar yeriydi. İşte, Adapazarı bu iki sözcüğün
"Ada" ve "Pazar" sözcüklerinin birleşmesinden oluştu. Adapazarı, Sakarya
ilimizin merkezidir. *