Çalışan emekliler ve ufuktaki tehlike

Çalışanların çoğunun, emeklilik dönemlerine ilişkin hayalleri ya da planları vardır. Örneğin; Türkiye’yi ya da dünyayı gezmek, deniz kenarında bir eve yerleşmek, küçük bir tekne ile balık tutmak, torunlarla ilgilenmek, neler neler.

Hayaller kurulur ama evdeki hesap bir türlü çarşıya uymaz. Emekli olunca da çalışmaya devam ederler.

MEVCUT DURUM

Şu andaki uygulamaya göre, çalışan emeklilerden aşağıdaki kesintiler yapılıyor.

1- İşverene Bağlı Çalışanlar :

Ücretlerinden, yüzde 22.5 işveren, yüzde 7.5’da çalışan payı olmak üzere, prime esas kazancın yüzde 30’u oranında "Sosyal Güvenlik Destek Primi (SGDP)" kesintisi yapılıyor.

2- Kamudan Emekli olup Tekrar Kamuda Çalışanlar

Emekli aylıkları kesiliyor. Yalnızca milletvekilleri, Anayasadaki özel hüküm nedeniyle, hem emekli aylığı hem de milletvekili maaşlarını alabiliyorlar.

3- Serbest Avukatlık ve Noterlik Yapanlar

Emekli aylıklarından yüzde 15 oranında, SGDP kesiliyor.

4- Bağ-Kur Emeklileri :

Gelir vergisi mükellefi, şirket ortağı (AŞ’lerin görev almayan ortakları hariç), esnaf ve sanatkar ya da serbest meslek erbabı olarak çalışıyorlarsa, emekli aylıklarından yüzde 10 oranında SGDP kesiliyor.

5- SSK ve Emekli Sandığı Emeklisi Olup :

Şirket ortağı (AŞ’lerin görev almayan ortakları hariç), esnaf ve sanatkar ya da serbest meslek erbabı olarak çalışanlar, Bağ-Kur’un 12. gelir basamağının yüzde 10’u oranında SGDP ödüyorlar.

UFUKTAKİ TEHLİKE

5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu, bazı maddelerinin Anayasa Mahkemesi tarafından iptal edilmesi nedeniyle, yürürlük tarihi önce 1 Temmuz 2007’ye daha sonra da 1 Ocak 2008’e ertelenmişti. Erteleme 9 Mayıs 2007 Tarih ve 5655 sayılı Kanunla yapılmıştı).

1 Ocak 2008 tarihinden itibaren yasanın yürürlüğe girmesi halinde, çalışan emeklileri bekleyen "ufuktaki tehlike" aşağıda belirtildiği gibi olacak.

1- Bağımsız Çalışan Emekliler:

Esnaf, sanatkar, tüccar ya da serbest meslek erbabı olarak çalışanlar;

- Ya emekli aylıklarından vazgeçecekler,

- Ya da asgari ücretin üçte birinden az olmamak üzere, her ay SGDP ödeyecekler. Ödenecek prim asgari ücretin 6.5 katının 1/3’ünden fazla olamayacak.

2- Şirket Ortakları

Bir limited şirketin, yüzde 1 ortağı dahi olsa, emekli olan ortak için, asgari ücretin üçte birinden aşağı olmamak üzere, her ay SGDP ödenecek. Bu prim, asgari ücretin 6,5 katının 1/3’ünden fazla olamayacak. Birden fazla limited şirkete ortak olanlarda, prim ödemesi, her biri için ayrı ayrı olacak.

Emekli olup, 2-3 ya da 8-10 anonim şirketin yönetim kurulunda olanlar için de yukarıdaki prim ödemesi, her şirket için ayrı ayrı geçerli olacak.

KAYIT DIŞI VE TERK

Çalışan emeklilerden, yüksek tutarda "destek primi" alınması durumunda, kayıt dışı istihdam ciddi oranda artar. Şirket ortağı da ya da yöneticileri arasında, ayrılmalar başlar.

Esnaf ve sanatkarlar, işyerlerini kapatma yoluna gidebilirler.

Geçtiğimiz yılın sonlarında büyük tepkilere neden olan, 5510 sayılı yasadaki bu düzenlemenin, gözden geçirilip, yumuşatılmasında yarar var.

 

Şükrü KIZILOT

 skizilot@yaklasim.com